Ενότητα 5.5: Ανάγνωση
5.5 Διαχείριση απορριμμάτων στο σχολείο: μια ευκαιρία μάθησης
5.5.1. Εισαγωγή
Στην ενότητα 2 του παρόντος προγράμματος ασχοληθήκαμε με τις έννοιες της ανακύκλωσης, της επαναχρησιμοποίησης και της μείωσης. Ας δούμε τώρα πώς θα πείσουμε τους μαθητές/-τριες να εισάγουν αυτές τις συνήθειες στην καθημερινότητά τους. Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι οι μαθητές/-τριες περνούν ένα μεγάλο μέρος του χρόνου τους στο σχολείο, όπου χρησιμοποιούν βιβλία, τετράδια, φύλλα χαρτιού, χρωματιστά μολύβια, στυλό, μαρκαδόρους, κ.λπ. Επιπλέον, υπάρχουν και άλλες πτυχές της καθημερινότητας, όπως το πρωινό, το μεσημεριανό, η μετακίνηση κ.λπ.
Ο κύριος στόχος του παρόντος υποκεφαλαίου είναι να εντάξουν οι μαθητές/-τριες τη βιωσιμότητα στην καθημερινότητά τους και να μάθουν πώς οι μικρές συνήθειες συμβάλουν στην εξοικονόμηση πόρων.
5.5.2 Μια θέση για κάθε απόβλητο
Αν θέλουμε να καλλιεργήσουμε μια κουλτούρα εξοικονόμησης πόρων και σωστής διαχείρισης στην τάξη, θα πρέπει να έχουμε διαφορετικούς κάδους απορριμμάτων για τα διάφορα είδη σκουπιδιών που δημιουργούνται στους χώρους του σχολείου.
Οι κατηγορίες αποβλήτων που πρέπει να τοποθετούνται σε κάθε κάδο και τα χρώματά τους διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα της ΕΕ. Στη συγκεκριμένη ενότητα θα ακολουθήσουμε την παρακάτω κατηγοριοποίηση:
Μπλε→ Χαρτί και χαρτόνι
Κίτρινο→ Μικρές συσκευασίες
Καφέ→ Οργανικά συστατικά
Γκρι→ Υπολειπόμενα συστατικά / Απορρίμματα (μη ανακυκλώσιμα)
Κόκκινο→ Κάδος απορριμμάτων / Πράσινο σημείο
Δραστηριότητα: Πώς ταξινομούνται τα απόβλητα στη χώρα σας και με ποιο χρώμα χαρακτηρίζονται;
Χρώμα | Είδος αποβλήτου |
|
|
|
|
|
|
|
|
5.5.3 Απόβλητα: πού πηγαίνουν;
Ξέρετε σε ποιον κάδο να πετάξετε μια συσκευασία tetra pack; Στο πλαστικό ή στο χαρτί; Ένα χρησιμοποιημένο χαρτομάντηλο; Μερικές φορές δεν είναι τόσο ξεκάθαρο πού πρέπει να τοποθετείται το κάθε απόβλητο. Ας δούμε την σωστή θέση για κάθε απόβλητο στον παρακάτω πίνακα:
Απόβλητο | Ποια είναι η θέση του; |
Χάρτινος φάκελος
| Στον κάδο χαρτιού και χαρτονιού πετάμε το χαρτί και το χαρτόνι τακτοποιημένα και διπλωμένα. Πρέπει να αποφεύγονται τα σπιράλ, οι συνδετήρες και τα συρραπτικά... Μην τα συγχέετε με τα χαρτομάντηλα και τις χαρτοπετσέτες. |
Πλαστικό μπουκάλι
| Στον κάδο των μικρών συσκευασιών πετάμε όσα δοχεία και περιτυλίγματα φέρουν το σήμα του πράσινου κύκλου της ανακύκλωσης. |
CD/DVD
| Κάδος απορριμμάτων / Πράσινο σημείο: Εγκατάσταση που επιτρέπει την επιλεκτική συλλογή αστικών απορριμμάτων για τα οποία δεν υπάρχει σύστημα οικιακής συλλογής ή ειδικοί κάδοι στο δρόμο. |
Κουτί από μπισκότα
| Προσοχή: Διαχωρίστε τα πλαστικά και μεταλλικά στοιχεία από το χάρτινο κουτί και τοποθετήστε τα στον κάδο για μικρές συσκευασίες και στον κάδο χαρτιού και του χαρτονιού, όπου πετάμε το χαρτί και το χαρτόνι τακτοποιημένα και διπλωμένα. Θα πρέπει να αποφεύγονται τα σπιράλ, οι συνδετήρες και τα συρραπτικά... Μην τα συγχέετε με τα χαρτομάντηλα και τις χαρτοπετσέτες. |
Σακούλα από πατατάκια
| Στον κάδο των μικρών συσκευασιών πετάμε όσα δοχεία και περιτυλίγματα φέρουν το σήμα του πράσινου κύκλου της ανακύκλωσης. |
Περιτύλιγμα από μάφιν
| Στον κάδο για τα οργανικά συστατικά πετάμε μόνο υπολείμματα τροφίμων, χαλασμένα τρόφιμα και μικρά φυτικά στοιχεία. Για να αποφύγουμε τις οσμές, θα πρέπει να πετάμε τα οργανικά απορρίμματα στους κάδους του δρόμου κατά τις βραδινές ώρες. |
Παλέτες
| Στον κάδο για τα υπολειπόμενα συστατικά πετάμε μόνο όλα εκείνα τα απορρίμματα που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν ή να χρησιμοποιηθούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. |
Δραστηριότητα: Με βάση τα παραδείγματα που σας δείξαμε, σε ποιο δοχείο θα τοποθετούσατε....
ΑΠΟΒΛΗΤΟ | ΛΥΣΗ |
Χρησιμοποιημένο χαρτομάντηλο | ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ |
Μεταλλικό κουτί για μπισκότα ή σοκολάτες | ΜΙΚΡΕΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ |
Τσίχλα | ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ |
Στυλό και μαρκαδόροι | ΚΑΔΟΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ/ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΗΜΕΙΟ |
5.5.4 Τι κάνουμε με τα απόβλητα που έχουμε διαχωρίσει;
Από τη στιγμή που το απόβλητο βρίσκεται στον κατάλληλο κάδο, ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται για να ανακυκλωθεί;
Απόβλητο | Διαδικασία | Μετατρέπεται σε |
Χαρτί και χαρτόνι
| Επιλογή ανάλογα με τον τύπο του υλικού στο εργοστάσιο διαλογής και συσκευασία για μεταφορά στις μονάδες ανακύκλωσης, όπου πραγματοποιείται διαδικασία αποσκλήρυνσης και καθαρισμού των μελανιών, των χρωστικών και των κολλών. Προστίθενται νέες ίνες. Ο πολτός διαχωρίζεται από το νερό και συμπιέζεται. | Συσκευασίες φύλλων, συσκευασίες από χαρτόνι, περιοδικά και εφημερίδες, χαρτί περιτυλίγματος, κουτιά από χαρτόνι. |
Μικρές συσκευασίες | Διαχωρισμός κάδων στο εργοστάσιο διαλογής ανάλογα με τα υλικά: τύποι πλαστικών, αλουμίνιο, σίδερο, ξύλο και τούβλα. Κάθε υλικό συσκευάζεται και προετοιμάζεται για να μεταφερθεί στο αντίστοιχο εργοστάσιο ανακύκλωσης, όπου το πλαστικό διαχωρίζεται ανάλογα με τον τύπο και την πυκνότητα. Πλένεται και λιώνει για να γίνει πρώτη ύλη με τη μορφή κόκκων που εισάγονται στον κύκλο παραγωγής. | Εμπορευματοκιβώτια, κάδοι, έπιπλα δρόμου, πινακίδες κυκλοφορίας. |
Χωματερή – πράσινα σημεία | Διαχωρισμός των ανακυκλώσιμων υλικών (πλαστικό, γυαλί και μέταλλο) από τα επικίνδυνα ή μη ανακτήσιμα στοιχεία που απολυμαίνονται από μια εξειδικευμένη εταιρεία. Οι εταιρείες επεξεργάζονται τα διάφορα είδη πλαστικών και μετάλλων με σκοπό την επαναχρησιμοποίησή τους στον κύκλο παραγωγής. | Ανταλλακτικά αυτοκινήτων, οδικός φωτισμός, περιβλήματα κινητών τηλεφώνων και υπολογιστών, CD και DVD. |
Οργανικά συστατικά
| Τα οργανικά συστατικά (FORM) υφίστανται βιολογική αποσύνθεση απουσία οξυγόνου, αναερόβια στη μονάδα αναερόβιας αποσύνθεσης. Η διαδικασία ονομάζεται επίσης μεθανοποίηση. Λαμβάνει χώρα σε εγκαταστάσεις κλειστού τύπου, τους χωνευτήρες και παράγει μεθάνιο και ένα χωνεμένο υλικό, το οποίο υποβάλλεται σε κομποστοποίηση. Τα οργανικά συστατικά (FORM) υφίστανται βιολογική επεξεργασία με οξυγόνο, όπως ακριβώς κάνουν τα βακτήρια σε μια φυσική διαδικασία αποσύνθεσης, στη μονάδα κομποστοποίησης. Τα οργανικά συστατικά δεν πρέπει να περιέχουν ακατάλληλες ουσίες διότι αυτές εμποδίζουν ή παρεμποδίζουν τη βιολογική διαδικασία.
| Η διαδικασία της κομποστοποίησης παράγει ένα εξαιρετικά πρόσφορο λίπασμα, το κομπόστ, το οποίο χρησιμοποιείται ως λίπασμα για το έδαφος στους κήπους και τα πάρκα των δήμων. Το βιοαέριο παράγεται από τη μεθανοποίηση και χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων. Χρησιμοποιείται τόσο για τη λειτουργία της μονάδας κομποστοποίησης όσο και στο δημόσιο δίκτυο. |
Πλήρης απόρριψη
| Μονάδα επεξεργασίας. Σε αυτή τη μονάδα αρχικά εξάγονται τα ανακυκλώσιμα στοιχεία και στη συνέχεια όλα όσα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν υφίστανται την τελική επεξεργασία οριστικής απόρριψης είτε σε αποτεφρωτήρα είτε σε ελεγχόμενη απόθεση. | Στον αποτεφρωτήρα πραγματοποιείται ελεγχόμενη καύση, κατά την οποία το σύνολο των αποβλήτων εξαλείφεται. Τα αέρια φιλτράρονται προτού να απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα. Η σκωρία οδηγείται σε ελεγχόμενη δεξαμενή. Η θερμότητα που προκύπτει από την καύση αυτή τροφοδοτεί την κίνηση των τουρμπινών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Οι δεσμίδες με τα υπολείμματα στοιβάζονται μέχρι να καλύψουν την επιφάνεια της ελεγχόμενης δεξαμενής και, στη συνέχεια, αυτή καλύπτεται με χώμα και παραχωρείται για δημόσια χρήση ή για χρήση σε χώρους πρασίνου. |
Δραστηριότητα: Σχεδιάστε μια ενημερωτική καμπάνια για να δείξετε στην τάξη σας σε ποιον κάδο θα πρέπει να απορρίπτεται κάθε αντικείμενο και γιατί.