Ünite 3 - Disfaji için diyet ve beslenme tedavisi yaklaşımı
3.1. Disfaji durumunda beslenmenin temelleri
3.1.3.1.Disfaji durumunda olan bireylerde yetersiz beslenme
Yetersiz beslenme, bir bireyin enerji ve/veya gıda alımındaki eksiklikleri, fazlalıkları veya dengesizlikleri ifade eder:
● Zayıflama (boyuna göre düşük ağırlık), bodurluk (yaşa göre düşük boy) ve düşük kilo (yaşa göre düşük ağırlık) içeren yetersiz beslenme;
● Mikrogıda eksiklikleri (önemli vitamin ve minerallerin eksikliği) veya mikrogıda fazlalığını içeren mikrogıdayla ilgili yetersiz beslenme; ve
● Fazla kilo ve obezite.
Çeşitli patolojik durumların yetersiz beslenmeye neden olabileceği bilinmektedir, ancak birçok, hatta sağlıklı, Disfaji durumunda olan insan yeterli gıdayı tüketemeyebilir ve herhangi bir tür yetersiz beslenme yaşayabilir.
Disfaji ve yetersiz beslenme görünüşte ilişkilidir. Birkaç çalışma, son yıllarda malnütrisyon için yaygın bir risk faktörü olarak disfaji durumuna odaklanmıştır.
Yetersiz beslenen tedavi edilmeyen disfaji durumuna sahip bireyler, uygun şekilde beslenenlere göre daha uzun hastanede kalış süresine, daha yüksek komplikasyon riskine ve daha yüksek ölüm oranına sahiptir.
Biliyor muydunuz...?
Yaşlılarda eş zamanlı yetersiz beslenme ve disfaji prevalansının %3 ile %29 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Vitamin B12, C, D, folat, çinko ve demir en çok dikkat edilmesi gereken mikro gıdalardir.• Serebral palsili çocuklarda orofaringeal disfaji prevalansının %19 ile %99 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Yakın zamanda yapılan bir inceleme, serebral palsili çocuklarda yüksek oranda yetersiz beslenme bulunmuş ve hipokalsemi ve düşük serum çinko, bakır ve D vitamini konsantrasyonları gibi çeşitli gıda eksiklikleri tespit edilmiştir.
• Disfajinin varlığı inme hastalarında yetersiz beslenme için majör bir risk faktörüdür.
• Kullanılan ölçüm yöntemlerindeki farklılıklar nedeniyle Disfaji durumunda olan bireylerde yetersiz beslenme prevalansını doğru bir şekilde tespit etmek zordur.
• Disfaji durumuna bağlı olarak azalan oral alım, kilo kaybına ve iskelet kaslarının sentezinin bozulmasına yol açar, bu da sonuçta sarkopeninin daha da gelişmesine neden olur. Bu nedenle, disfaji, yetersiz beslenme ve sarkopeni arasında bir kısır döngü eninde sonunda kaçınılmaz hale gelir.