Ünite 1 - Disfaji
Ders 1.1. Disfaji
1.1.6. Belirtiler
Disfajinin en yaygın belirtileri şunlardır:
Öksürme
Öksürük, genellikle farinks, gırtlak veya akciğerlerden kaynaklanan çok çeşitli uyaranlara verilen genel bir tepkidir. Yutma sırasında veya hemen sonrasında meydana gelen öksürük, yutma güçlüğünün açık bir göstergesidir.
İnsanlar gün boyunca yutkundukları için, bireyler öksürme ve yutma arasındaki zamanlama ilişkisini algılayamayabilir. Öksürüğe, oral içeriğin farinkse erken sızması, bolusun farinksten yetersiz temizlenmesi veya özofagus içeriğinin farinkse geri kaçması neden olabilir ve bunların tümü bu bağlantıyı gizler (Şekil 3). Öksürmek yerine, "boğulma" ifadesi, boğaza yapışan bir gıda hissini ifade etmek için sıklıkla kullanılır.
Boğulma
Bireyler (ve klinisyenler) yemek borusuna yapışan gıda hissini veya öksürüğü tanımlamak için sıklıkla "boğulma" terimini kullanırlar. Her iki semptom da yutma güçlüğü çeken bireylerde yaygındır, ancak farklı arıza kaynaklarını gösterirler. Sonuç olarak, onları incelerken semptomlara neyin neden olduğunu tam olarak belirlemek çok önemlidir.
Kusturma
Yutma işlemi, yutulan bolusun tek bir yönde hareket etmesini sağlamak için tasarlanmıştır. "Kusturma" terimi, gıda veya sıvıların, geçtiği anlaşıldıktan sonra ağza veya farenkse geri dönmesini ifade eder.
Kusturma, malzemenin ağız veya boğaza zahmetsizce geri dönmesidir. Bu, mide bulantısı ve öğürmenin yanı sıra karın kaslarının ve diyaframın kasılması ile karakterize olan kusmanın aksine bir durumdur.
Bireyler, ağzından çıkan malzemenin tadı yenilen yemek gibi olduğunu söylediğinde, sıklıkla bir yutma sorunu görülür.
Burundan Kusturma
Nazofarenks, yumuşak damağı kaldırarak ve üst faringeal konstriktör kaslarını (üstün faringeal konstriktörler) kasarak kapanır. Burundan Kusturma, bu kapatma mekanizmasının başarısızlığından, faringeal retansiyondan veya özofagogastrik kusturmadan kaynaklanabilir.
Diğer Belirtiler
Bireyler yutma bozukluğunun tipine bağlı olarak boğazda cızırtı, ses kısıklığı, nefes darlığı ve göğüste rahatsızlık veya ağrı yaşayabilir. Yutma ile bu semptomlar arasındaki bağlantının net olmaması mümkündür. Bu semptomların hiçbiri yutma güçlüğüne özgü değildir ve çeşitli başka nedenlere bağlı olarak gelişebilir.
Tüm Belirtiler
Disfaji ile ilişkili belirti ve semptomlar şunları içerebilir:
• Çatal bıçaktan gıda almada zorluk
• Gıdalari ağızda biriktirme
• Uzun çiğneme ve ağızda tutma
• Bolusu ağız boşluğunda tutamama
• Yüz, ağız ve dil kaslarıyla ağız hareketlerini gerçekleştirme ve koordine etme zorluğu
• Çiğneme sırasında güç kaybı.
• Aşırı çiğneme durumu.
• Gıdaların ağızda algılanmasında yetersizlik veya azalma.
• Dilin arkasında bolusu toplamada zorluk
• Tereddüt veya yutmayı başlatamama
• Sık tekrarlayan yutkunmalar
• Salya akması
• Daha önce tükettikleri gıda veya içecekleri reddetme
• Laringeal yükselmenin yokluğu ve gecikmişliği
• Yuttuktan sonra ağızda yemek artıkları
• Sık boğaz temizleme; Yutmadan önce, yutma sırasında ve sonrasında yutkunmaya bağlı olarak gelişen öksürük veya öğürme:
• Ağızda veya yutakta kalıntı veya sıkışma hissi
• Ağrı, rahatsızlık veya boğazda sıkışma hissi
• Terleme, sulu gözler ve rahatsızlık
• Nazal or oral kusturma
• Ses kısıklığı, "ıslak ses" veya nazal yol ile ses tonunda meydana gelen değişiklikler
• Sık sık boğulma hissi
• Hava yolu tıkanıklıkları
• Yutulduğunda boğulma hissi
• Yemek yerken solunumdaki değişiklikler
Özofagus disfajisi belirtileri:
● Mide bulantısı ya da kusma
● Nazal, oral veya trakeotomi kusturma
● Reflü
● Boğazda veya göğüste veya göğüs kemiğinin arkasında gıda sıkışması hissi.
● Yutma ile ilgili retrosternal ağrı.
Diğer sık görülen belirtiler:
● Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları
● Yemek sırasında veya 20 dakika sonrasına kadar öksürük
● Tekrarlayan ateş veya düşük dereceli ateş
● Parmaklarda veya dudaklarda renk değişikliği
● Kanda düşük oksijen satürasyonu
● Kilo kaybı
● Dehidrasyon
● 72 saatten uzun entübasyon
● Diğerleri.