ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

Η ιατρική εξέταση είναι ένα σύνολο διαδικασιών που εκτελούνται από έναν λογοθεραπευτή, σκοπός των οποίων είναι η απόκτηση περαιτέρω κλινικών πληροφοριών που επιβεβαιώνουν τον διαγνωστικό προσανατολισμό που παρέχεται από το ιατρικό ιστορικό.

Ιατρικές πληροφορίες: δεδομένα οποιασδήποτε μορφής, τύπου ή είδους που επιτρέπουν την απόκτηση ή την επέκταση της γνώσης σχετικά με τη φυσική κατάσταση και την κατάσταση της υγείας ενός ατόμου για τη διατήρηση, τη φροντίδα, τη βελτίωση ή την ανάκαμψή της.

Ο κύριος στόχος της ιατρικής εξέτασης στη δυσφαγία είναι να παράσχει στον κλινικό ιατρό πληροφορίες σχετικά με τα υπάρχοντα ελλείμματα, τις νευρομυϊκές διεργασίες που εμπλέκονται στην κατάποση και τις τροποποιήσεις τους. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να διατυπωθούν υποθέσεις σχετικά με τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς που ευθύνονται για τη διαταραχή και να επιλεγούν οι βέλτιστες διαγνωστικές και θεραπευτικές τεχνικές.

Κύριες ιατρικές διερευνήσεις:

• Παρατήρηση προσώπου, κορμού και αυχένα. Προσέχοντας τις κινήσεις του προσώπου, τον αυχένα, τη στάση του σώματος και τη θέση του κεφαλιού

• Διερεύνηση στοματικής κοιλότητας. Παρατήρηση της ανατομίας και φυσιολογίας του στόματος: ικανότητα ανοίγματος του στόματος, χειλειακές, γλωσσικές κινήσεις σε όλους τους άξονες, κινήσεις της κάτω γνάθου και των μάγουλων ενεργές και ενάντια στην αντίσταση. Παρουσία ή συσσώρευση υπολειμμάτων ή σάλιου, μεταβολή της ικανότητας μάσησης, κατάσταση των δοντιών και κάθε μεταβολή της ανατομίας ή της φυσιολογίας τους

• Φαρυγγολαρυγγική κινητική και αισθητική εξέταση. Αξιολόγηση της κινητικότητας του λάρυγγα, της παρουσίας εκκρίσεων, της λειτουργίας της γλωττίδας και του εκούσιου βήχα. Ο τελευταίος αποτελεί ένδειξη λαρυγγικής προστασίας έναντι της εισρόφησης. Άτομα με ουλή τραχειοστομίας στον τράχηλο θα διερευνηθούν για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν συμφύσεις που περιορίζουν την κινητικότητα του λάρυγγα

• Αξιολόγηση της γνωστικής κατάστασης. Αξιολόγηση της κινητικότητας των άκρων, της στάσης, του τόνου, του συντονισμού, των οστεοτενόντιων αντανακλαστικών και της επιφανειακής και βαθιάς ευαισθησίας. Η ανίχνευση ανώμαλων κινήσεων, δυστονίας ή αρχαϊκών αντανακλαστικών (πιπίλισμα και δάγκωμα) επιτρέπει τον σχεδιασμό των καταλληλότερων κατευθυντήριων γραμμών για τη θεραπεία με βάση την ενεργό συνεργασία και την κατανόησή τους

• Νευρολογική εξέταση των νεύρων του κρανίου. Νεύρα που περιέχουν κινητικές και αισθητικές ίνες. Ελέγχουν τη συμμετρία των χειλιών, του προσώπου, την προβολή, την κινητικότητα και τη δύναμη της γλώσσας, τη συμμετρία του ουρανίσκου, την ευαισθησία του στόματος και του στοματοφάρυγγα, την ικανότητα διαχείρισης των εκκρίσεων και την ικανότητα εκούσιου βήχα. Η αξιολόγηση αυτών των κινήσεων θα γίνεται με προφορικό αίτημα, επανάληψη ή εκτέλεση βουκολιθοπροσωπικών πραξιών

• Διερεύνηση του αντανακλαστικού της φίμωσης, της κατάποσης και του βήχα. Πρόκληση φίμωσης, κατάποσης και βήχα για την αξιολόγηση της ανταπόκρισης σε μια επιπλοκή κατά τη διάρκεια της σίτισης, διασφαλίζοντας την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας

• Διερεύνηση της κατάποσης κατά φάσεις. Στοχεύει στον εντοπισμό μεταβολών στις κινήσεις και τις ευαισθησίες των δομών που εμπλέκονται σε κάθε φάση της διαδικασίας κατάποσης (προπαρασκευαστική φάση του στόματος, προωθητική φάση του στόματος και φαρυγγική φάση). Έχουν αναπτυχθεί διάφορες μέθοδοι που βασίζονται στη χορήγηση δόσεων διαφορετικού ιξώδους και όγκου. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να συνιστώνται και να εκτελούνται μόνο από εξειδικευμένο και έμπειρο υγειονομικό προσωπικό, κυρίως γιατρούς, λογοθεραπευτές και νοσηλευτές. Η πιο γνωστή και ευρέως χρησιμοποιούμενη είναι η MECV-V επειδή είναι μια ασφαλής και επικυρωμένη μέθοδος, αν και υπάρχουν και άλλες

MECV-V (Μέθοδος κλινικής εξέτασης όγκου-υγρού)

GUSS (Gugging Swallowing Screen)