Ενότητα 7.1: Ανάγνωση
7.1. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία
7.1.1 Εισαγωγή
Το 2019 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κήρυξε το κλίμα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Την ίδια χρονιά επιτεύχθηκε η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία με σκοπό τη δημιουργία ενός παγκόσμιου κατοικήσιμου περιβάλλοντος που θα σέβεται και θα διατηρεί τη βιοποικιλότητα. Κύριος στόχος είναι η λήψη μέτρων που σέβονται το περιβάλλον και μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι πρωτοβουλίες αυτές επιδιώκουν να θέσουν την ΕΕ σε μια πορεία οικολογικής μετάβασης, με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας το 2050.
Στο παρόν υποκεφάλαιο, θα παρουσιάσουμε τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και τους πόρους που μπορούν να αξιοποιηθούν στις σχολικές τάξεις, δεδομένου ότι ο ρόλος που διαδραματίζουν οι νέες γενιές στη διατήρηση του πλανήτη μας είναι καθοριστικός.
7.1.2 Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία: αφετηρία και περιεχόμενο
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε τον Δεκέμβριο του 2019 την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία με στόχο τη βελτίωση της ευημερίας των ανθρώπων και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Οι στόχοι αυτοί μπορούν να αναλυθούν σε 5 τομείς:
- Κλίμα: θέσπιση κανονισμών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής που θα αποτελέσουν τόσο νομική υποχρέωση όσο και κίνητρο για επενδύσεις.
- Ενέργεια: απεξάρτηση του ενεργειακού τομέα από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
- Κτίρια: ανακαίνιση κτιρίων για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και του κόστους διαβίωσης.
- Βιομηχανία: προώθηση της καινοτόμου βιομηχανίας που θα ηγηθεί της πράσινης οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
- Μεταφορές: υιοθέτηση καθαρότερων, πιο υγιεινών και φθηνότερων μέσων μαζικής και ιδιωτικής μεταφοράς.
Η συμφωνία περιλαμβάνει διάφορες πρωτοβουλίες και μέτρα, να από τα οποία είναι η δέσμη μέτρων «Προσαρμογή στον στόχο του 55%» (Fit for 55), η οποία αποτελείται από ένα σύνολο προτάσεων με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030.
![hit for 55](https://www.consilium.europa.eu/media/57689/2206_fit-for-55.png")
Δραστηριότητα: Παρακολουθήστε το βίντεο και απαντήστε στις ακόλουθες ερωτήσεις:
Τι περιλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία;
Ποια θεσμικά όργανα συνάπτουν τη συμφωνία;
Ποιος είναι ο ρόλος των επιχειρήσεων;
Βίντεο:
7.1.3 Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ)
Οι ΣΒΑ (Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης) θεσπίστηκαν το 2015 από τον ΟΗΕ με βάση την Ατζέντα 2030, η οποία επικυρώθηκε το ίδιο έτος από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.
Η Ατζέντα 2030 βασίζεται σε πέντε κεντρικούς άξονες: πλανήτης, άνθρωποι, ευημερία, ειρήνη και εταιρική σχέση (γνωστοί στα αγγλικά ως 5P) και προτείνει 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης για τη μετεξέλιξή του κόσμου, οι οποίοι αναλύονται σε 169 στόχους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υιοθετήσει τους στόχους αυτούς και έχει επικεντρωθεί στην υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων που θα επιφέρουν απτή πρόοδο στους τομείς των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ). Η δράση της ΕΕ περιλαμβάνει δύο άξονες εργασίας:
- Ένταξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης στο ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικής και στις τρέχουσες προτεραιότητες της Επιτροπής.
- Αναστοχασμός σχετικά με τη συνεχή ανάπτυξη αυτών των μακροπρόθεσμων στόχων.
Η Επιτροπή εγγυάται ότι οι πολιτικές της θα βασίζονται στους τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης: τον κοινωνικό, τον περιβαλλοντικό και τον οικονομικό, επιδιώκοντας τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών τόσο από το δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα.
Δραστηριότητα: Συνδέστε τα σημεία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (αριστερή στήλη) με έναν ΣΒΑ (δεξιά στήλη).
1. Καθαρή ενέργεια | α) Βιώσιμη διαχείριση των δασών, καταπολέμηση της ερημοποίησης των εδαφών και ανάσχεση της μείωσης της βιοποικιλότητας. |
2. Βιώσιμη μεταφορά | β) Εγγύηση χρήσης καθαρών και ασφαλών μεταφορών που μειώνουν τις εκπομπές CO2. |
3. Υγιεινά τρόφιμα δίκαιου εμπορίου (fair trade) | γ) Διασφάλιση της πρόσβασης σε καθαρή, βιώσιμη και σύγχρονη ενέργεια. |
4. Βιοποικιλότητα | δ) Εξάλειψη της πείνας και προώθηση της βιώσιμης γεωργίας. |
7.1.4 Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η σχέση της με την εκπαίδευση
Σύμφωνα με τη διακήρυξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2020, «οι πολιτικές και οι επενδύσεις στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης που στοχεύουν στη συμπεριληπτική πράσινη και ψηφιακή μετάβαση αποτελούν το κλειδί για τη μελλοντική ανθεκτικότητα και ευημερία της Ευρώπης». Για το λόγο αυτό, οι πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να συμβάλλουν στα εξής:
- Βελτίωση της πληροφόρησης των πολιτών σχετικά με τη βιωσιμότητα και την κλιματική αλλαγή.
- Εξοπλισμός των πολιτών με τις απαραίτητες δεξιότητες και τα εργαλεία για την πράσινη οικονομία του μέλλοντος.
- Διευκόλυνση της αλλαγής προς έναν πιο βιώσιμο τρόπο ζωής.
Οι ακόλουθες πρωτοβουλίες συμβάλλουν στην επίτευξη αυτών των τριών διαστάσεων της πράσινης εκπαίδευσης:
- Συστηματική ένταξη της εκπαίδευσης για τη βιωσιμότητα στα εκπαιδευτικά προγράμματα των χωρών μελών.
- Καθιέρωση ενός νέου ευρωπαϊκού πλαισίου βασικών ικανοτήτων για τη βιωσιμότητα που θα αποτελεί οδηγό για τα σχολεία σε όλες τις εκπαιδευτικές φάσεις και στάδια και θα εξασφαλίζει αποτελέσματα πέραν των προγραμμάτων σπουδών, ώστε να επέλθει αλλαγή νοοτροπίας, συμπεριφοράς, αντιλήψεων και αξιών.
Στις επόμενες ενότητες του παρόντος κεφαλαίου θα εξετάσουμε τόσο την ένταξη της βιωσιμότητας στα προγράμματα σπουδών όσο και τις βασικές ικανότητες στον τομέα της βιωσιμότητας. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι η μεταλαμπάδευση των γνώσεων και των ικανοτήτων στους μαθητές/-τριες θα τους δώσει τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στη μελλοντική αγορά εργασίας όπου η βιωσιμότητα θα διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό καθιστά αφενός την Πράσινη Συμφωνία μια μεγάλη ευκαιρία για την ηγεσία της ΕΕ και αφετέρου την εκπαίδευση βασικό παράγοντα αυτής της στρατηγικής.