Greener Green - Ανάπτυξη πρακτικών βιωσιμότητας στα δημοτικά σχολεία

5.4 Διαχωρισμός και μείωση των αποβλήτων: περιβαλλοντικός έλεγχος της διαχείρισης των αποβλήτων στην τάξη

5.4.1. Εισαγωγή

Σε αυτή την ενότητα θα δούμε πώς μπορούμε να μάθουμε στους μαθητές/-τριες να συνεργάζονται απρόσκοπτα για τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντός μειώνοντας και διαχωρίζοντας τα απορρίμματα. Αυτό θα γίνει μέσω ενός παραδείγματος περιβαλλοντικού ελέγχου στην τάξη.

Αυτός ο έλεγχος θα αποτελέσει οδηγό, ώστε οι μαθητές/-τριες να μάθουν για τη διαχείριση των αποβλήτων που παράγουν στο σχολείο.

5.4.2. Στόχοι

Οι στόχοι του ελέγχου είναι οι εξής:

1. Διάγνωση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου των αποβλήτων που παράγονται από τους μαθητές/-τριες στην τάξη.
2. Αναστοχασμός σχετικά με την ανάγκη αλλαγής ορισμένων αντιλήψεων και συμπεριφορών που επηρεάζουν αρνητικά το εγγύς περιβάλλον.
3. Συζήτηση, σχεδιασμός και αποδοχή σχεδίων βελτίωσης που υιοθετούνται από όλα τα εμπλεκόμενα μέλη.
4. Συμβολή στη βελτίωση της περιβαλλοντικής ποιότητας του εκπαιδευτικού κέντρου και του περιβάλλοντος χώρου
5. Αξιολογική παρακολούθηση των μέτρων που έχουν ληφθεί.
6. Παρότρυνση των εκπαιδευτικών να συμμετέχουν σε δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
7. Αύξηση της συμμετοχής ολόκληρης της κοινότητας στη βελτίωση του εγγύς περιβάλλοντος.

5.4.3. Διάγνωση

Η διάγνωση πραγματοποιείται με την ανάλυση των διαφόρων τύπων αποβλήτων που παράγουμε ανάλογα με τη δραστηριότητα που ασκούμε στο σχολείο:

 

-       Σχολικές μετακινήσεις: Διοξείδιο του άνθρακα και αέρια από τις διαδικασίες καύσης των κινητήρων.

-       Αίθουσα διδασκαλίας: χαρτί, χαρτόνι, μπαταρίες για τηλεχειριστήρια και ρολόγια, λάμπα προβολέα, στυλό, διορθωτικό, φλούδες φρούτων, τουβλάκια.

-       Πρωινό: αλουμινόχαρτο, απλό χαρτί, υπολείμματα τροφίμων, πλαστικές σακούλες, κουτάκια χυμών, πλαστικά καλαμάκια, φλούδες φρούτων.

-       Αίθουσα φαγητού: υπολείμματα τροφίμων (οργανική ύλη), χαρτοπετσέτες, υπολείμματα νερού, γυαλί και κεραμικά.

-       Κουζίνα: αναθυμιάσεις από την κουζίνα, μεταφορά αγαθών, χαρτοκιβώτια, πλαστικά και συσκευασίες.

-       Αποδυτήρια: σαπούνι, σπατάλη νερού.

-       Τουαλέτα: νερό της τουαλέτας, σαπούνι, σπατάλη νερού.

5.4.4. Τρέχουσα διαχείριση και δυνητική διαχείριση αποβλήτων

Αφού γίνει η διάγνωση για καθεμία από αυτές τις δραστηριότητες, θα εξετάσουμε ποια είναι η διαχείριση που γίνεται σήμερα και τι καλύτερο θα μπορούσε να γίνει στο μέλλον:

Δραστηριότητες/Χώροι	Τρέχοντες/-ουσες	Εναλλακτικές λύσεις και μέθοδοι
Πρωινό	Στον τυπικό κάδο ή στο πάτωμα	- Διανομή φακέλων ή χάρτινων συσκευασιών (τύπου boc'n roll) - Ειδικοί κάδοι για κάθε απόβλητο (πλαστικό, χαρτί, οργανικά απορρίμματα)
Τραπεζαρία/ κουζίνα	- Όλα τα υπολείμματα πετιούνται στον ίδιο κάδο. - Ανεπαρκής έλεγχος της κατανάλωσης νερού	- Επιλεκτικός διαχωρισμός των οργανικών απορριμμάτων από τα υπολείμματά τους. - Ατομικές και επαναχρησιμοποιήσιμες υφασμάτινες χαρτοπετσέτες. - Τοποθέτηση μετρητή νερού ή μίας κανάτας ανά τραπέζι για λελογισμένη χρήση νερού.
Αίθουσα διδασκαλίας	Συσσώρευση μεγάλων ποσοτήτων χαρτιού στους κάδους καθώς και πλαστικών δοχείων και αλουμινόχαρτου (απουσία οργανικής ύλης)	- Ειδικοί κάδοι στην τάξη για κάθε απόβλητο (πλαστικό, χαρτί και υπολείμματα). - Μείωση της κατανάλωσης χαρτιού μέσω της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών και τάμπλετ.
Σχολικές μετακινήσεις	Ορισμένοι μαθητές/-τριες φτάνουν στο σχολείο με το δικό τους μηχανοκίνητο όχημα.	Προώθηση εναλλακτικών, πιο υγιεινών και βιώσιμων μορφών μεταφοράς όπως η ποδηλασία, το περπάτημα ή τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Αποδυτήρια/ τουαλέτα	- Καθημερινή χρήση μεγάλης ποσότητας σαπουνιού. - Σπατάλη στο χαρτί τουαλέτας και στις χαρτοπετσέτες για το στέγνωμα των χεριών. - Υπερβολική χρήση νερού στις τουαλέτες.	- Τοποθέτηση (οικολογικών) δοχείων σαπουνιού με σήμανση που να υποδεικνύει την ημερήσια κατανάλωση. - Αντικατάσταση των χαρτοπετσετών με στεγνωτήρες χεριών. - Κουμπιά στο καζανάκι της τουαλέτας με δύο διαφορετικές εκροές νερού.

 

Δραστηριότητα: Σχεδιάστε τον δικό σας οδηγό για τη διάγνωση στην τάξη σας σύμφωνα με τις δραστηριότητες και τους χώρους όπου εκτελείται η εκπαίδευση των μαθητών/-τριών σας.

5.4.3. Ενέργειες που πρέπει να γίνουν

Μετά τη διάγνωση των αποβλήτων και τη διαχείρισή τους, έρχεται η στιγμή να προσδιοριστούν οι σχετικές ενέργειες. Ακολουθούν ορισμένες από τις ιδέες που προέκυψαν από τον σχολικό περιβαλλοντικό έλεγχο που διενεργήθηκε σε ένα σχολείο:

• Δημιουργία ενός εξατομικευμένου φαγητοδοχείου για το σχολικό γεύμα.
• Τοποθέτηση ξεχωριστών κάδων για κάθε απόβλητο: πλαστικό, χαρτί και οργανικά απορρίμματα.
• Δημιουργία μιας σχολικής μονάδας κομποστοποίησης για την παραγωγή λιπάσματος για τον κήπο ή τον σχολικό κήπο μέσω της αξιοποίησης των οργανικών απορριμμάτων.
• Ανάθεση στους μικρότερους μαθητές/-τριες του εργαστηρίου «μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση» με σκοπό την ευαισθητοποίηση, την ερμηνεία και τη διδασκαλία των νέων προτάσεων στους μαθητές/-τριες όλων των ηλικιών, την ενίσχυση της συμμετοχής τους όπως και τη συνεισφορά τους με νέες πρωτοβουλίες.
• Θέσπιση ενός ετήσιου βραβείου που δίνεται στην τάξη που θα έχει επιτύχει τα καλύτερα αποτελέσματα σε κάποιον από τους δείκτες του ελέγχου (για παράδειγμα, η τάξη με τους περισσότερους μαθητές/-τριες που φέρνουν φαγητοδοχεία με κολατσιό, η τάξη με τους περισσότερους μαθητές/-τριες που έρχονται με ποδήλατο ή περπατώντας κ.α.).
• Εισήγηση προς το σχολείο για τη βελτίωση της βαθμολογικής βαρύτητας των δραστηριοτήτων που συμμορφώνονται με τα κριτήρια μείωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή βελτίωσης της διαχείρισης των αποβλήτων.

Δραστηριότητα: με βάση τα συμπεράσματα του περιβαλλοντικού ελέγχου, θεσπίστε κανονισμούς για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων. Μπορείτε να βρείτε μερικές ιδέες στον ιστότοπο του σχολείου St. Giles.