Ενότητα 5.3 Ανάγνωση
Βελτίωση της εκπαίδευσης των μαθητών/-τριών με κατάλληλο προσανατολισμό των δράσεων του προγράμματος σπουδών
Εισαγωγή
Η συμμετοχή των μαθητών/-τριών στην οικοδόμηση μιας νέας κουλτούρας βιωσιμότητας όπως και στη δημιουργία ενός συλλογικού μετασχηματισμού απαιτεί την ένταξη της εκπαίδευσης για τη βιωσιμότητα στο πρόγραμμα σπουδών.
Στην παρούσα ενότητα θα μάθουμε πώς οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές/-τριες μπορούν να εντάξουν στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα τις έννοιες, τις διαδικασίες και τις συμπεριφορές που προάγουν την απόκτηση βασικών δεξιοτήτων στον τομέα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Η αξία της οριζόντιας ένταξης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο πρόγραμμα σπουδών του σχολείου
Το γεγονός ότι οι μαθητές/-τριες κατανοούν εις βάθος την πραγματικότητα και τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που τους περιβάλλουν, τους καθιστά ικανούς/-ές να λαμβάνουν αποφάσεις και να ενεργούν πιο υπεύθυνα ώστε να μετατραπούν σε φορείς της αλλαγής που επιθυμούμε για το σχολείο και τον πλανήτη μας.
Η εκπαίδευση για τη βιωσιμότητα αποσκοπεί στον κριτικό αναστοχασμό των μαθητών/-τριών σχετικά με τις τρέχουσες δράσεις και τον τρόπο ζωής τους, ώστε να λαμβάνουν πιο σωστές αποφάσεις και να ενεργούν υπέρ ενός πιο βιώσιμου κόσμου1.
Δεδομένου ότι η βιωσιμότητα δεν είναι ένας ανεξάρτητος κλάδος της επιστήμης αλλά ένα διεπιστημονικό πεδίο μελέτης, τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης αποτελούν μια εξαιρετική ευκαιρία ενίσχυσης της διεπιστημονικής μάθησης στα σχολεία, η οποία περιλαμβάνει τον συντονισμό και τη σύνδεση του περιεχομένου διαφόρων γνωστικών αντικειμένων. Για τον λόγο αυτό, το σύνολο του εκπαιδευτικού προσωπικού θα πρέπει να γνωρίζει τις βασικές έννοιες της εκπαίδευσης για τη βιωσιμότητα και ο σχεδιασμός κάθε γνωστικού αντικειμένου θα πρέπει να περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που αναφέρονται στις εν λόγω έννοιες.
Βασικές ικανότητες για τον σχεδιασμό προγραμμάτων σπουδών με στόχο την περιβαλλοντική εκπαίδευση
Η σύσταση του συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 22 Μαΐου 2018, σχετικά με τις βασικές ικανότητες για τη δια βίου μάθηση, ορίζει ότι κατά τον προγραμματισμό ενός μαθήματος ή τον σχεδιασμό ενός έργου θα πρέπει να εξετάζονται οι βασικές ικανότητες που σχετίζονται με την περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Σύμφωνα με το DeSeCo (προσδιορισμός και επιλογή ικανοτήτων) του ΟΟΣΑ, ως ικανότητα νοείται «η δυνατότητα ανταπόκρισης σε σύνθετες προκλήσεις και εκτέλεσης διαφόρων εργασιών με τον κατάλληλο τρόπο. Περιλαμβάνει έναν συνδυασμό πρακτικών δεξιοτήτων, γνώσεων, κινήτρων, ηθικών αξιών, συμπεριφορών, συναισθημάτων και άλλων κοινωνικών και συμπεριφορικών παραγόντων που κινητοποιούνται από κοινού για την αποτελεσματική επίτευξη της δράσης»2.
- Ανάπτυξη μιας υπεύθυνης στάσης που βασίζεται στην ευαισθητοποίηση σχετικά με την περιβαλλοντική υποβάθμιση και τη γνώση των συστημικών αιτιών που την επιδεινώνουν ή τη βελτιώνουν, τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
- Προσδιορισμός των διαφόρων πτυχών που σχετίζονται με την υπεύθυνη κατανάλωση τοπικών προϊόντων, αξιολόγηση των συνεπειών για το άτομο και το κοινό καλό, κριτική αξιολόγηση των αναγκών και των υπερβάσεων και άσκηση κοινωνικού ελέγχου όσον αφορά την παραβίαση των δικαιωμάτων των καταναλωτών/-τριών.
- Υιοθέτηση συνηθειών υγιεινού τρόπου ζωής με βάση την κατανόηση της λειτουργίας του σώματος και τον κριτικό προβληματισμό σχετικά με τους εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες που το επηρεάζουν, όπως και ανάληψη προσωπικής ευθύνης για την προαγωγή της δημόσιας υγείας.
- Κατανόηση των συγκρούσεων ως στοιχείο της κοινωνικής ζωής το οποίο θα πρέπει να επιλύεται ειρηνικά χωρίς οποιαδήποτε έκφραση βίας.
- Κριτική ανάλυση και αξιοποίηση όλων των ευκαιριών που προσφέρει η σημερινή κοινωνία, ιδίως εκείνων της ψηφιακής κουλτούρας, με αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων και των κινδύνων που αυτές ενέχουν, όπως και με ηθική και υπεύθυνη χρήση που συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας τόσο του προσωπικού όσο και του συλλογικού βίου.
- Αποφυγή της χρήσης πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης.
- Σωστός διαχωρισμός των τοπικών προϊόντων από εκείνα που προέρχονται από μακρινά μέρη.
- Εκμάθηση χρήσης ενός ψηφιακού εργαλείου για την εκτέλεση δραστηριοτήτων με σκοπό την εξοικονόμηση χαρτιού.
- Επίγνωση ότι η κατανάλωση φρούτων για πρωινό είναι πολύ πιο υγιεινή από ένα συσκευασμένο προϊόν αρτοποιίας.
- Κατανόηση του ότι η σπατάλη πόρων μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε έλλειψη και συγκρούσεις.
Ποια στοιχεία θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την ένταξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο πρόγραμμα σπουδών;
Διεπιστημονικά έργα στην περιβαλλοντική εκπαίδευση
- Επίλυση ενός προβλήματος, ανάπτυξη ενός προϊόντος ή αντιμετώπιση μιας πρόκλησης που έχει ενδιαφέρον και θα συνδέεται με τον πραγματικό κόσμο
- Ομάδες συνεργασίας (όχι λιγότερες από 3 όχι περισσότερες από 6)
- Παρατεταμένη έρευνα
- Καθοδήγηση από τους/τις εκπαιδευτικούς: συνεισφορά και ανατροφοδότηση
- Αυτονομία ανάλογα με την ωριμότητα των μαθητών/-τριών
- Ανασκόπηση και προβληματισμός
- Κοινοποίηση των τελικών προϊόντων στην κοινότητα
https://www.youtube.com/watch?v=NxSlnMY3y80
Παρουσιάστε δημόσια το προϊόν σας στους επισκέπτες/-τριες της έκθεσης
Σχεδιάστε μια αφίσα που να περιγράφει το προϊόν σας
Μετρήστε τον ρυθμό εξοικονόμησης ενέργειας