Ενότητα 5.2 Ανάγνωση
Πώς να παρακινήσετε και να συμπεριλάβετε τους μαθητές/-τριες στη διαδικασία αλλαγής
Εισαγωγή
Η συμμετοχή του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας σε ένα κοινό έργο είναι μια πολύπλοκη αποστολή που απαιτεί σχεδιασμό και επιμονή. Ας εξετάσουμε τα βήματα που πρέπει να γίνουν για τη συμμετοχή των μαθητών/-τριών στη διαδικασία της ενίσχυσης της βιωσιμότητας του εκπαιδευτικού κέντρου.
Συμμετοχή ολόκληρης της σχολικής κοινότητας
Το πρώτο βήμα για την παρακίνηση και τη συμμετοχή των μαθητών/-τριών στη διαδικασία αλλαγής είναι η πλήρης ταύτιση της ομάδας εκπαιδευτικών με το έργο. Μόνο όταν εμείς, ως ενήλικες, επιδείξουμε τη δέσμευσή μας για τη διαμόρφωση μιας πιο βιώσιμης κοινωνίας, θα καταφέρουμε να πείσουμε τους μαθητές/-τριες να συμμετάσχουν.
Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε για την υλοποίηση του μετασχηματισμού αυτού είναι τα εξής:
A. Ανάδειξη της ευκαιρίας και της ανάγκης για αλλαγή προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας
Το πρώτο βήμα για να πείσουμε την ομάδα των εκπαιδευτικών να επιδιώξει τον μετασχηματισμό προς τη βιωσιμότητα είναι η ανάδειξη της ανάγκης για κάτι τέτοιο, μέσω της ανάλυσης των αναγκών και των ελλείψεων που διαπιστώνουμε ως προς τη βιωσιμότητα στο σχολείο μας.
Για να εκτελέσετε το πρώτο βήμα, θα πρέπει να δημιουργήσετε μια οριζόντια επιτροπή από διευθυντές/-τριες, εκπαιδευτικό και μη εκπαιδευτικό προσωπικό, η οποία θα αποτελέσει την κινητήριο δύναμη της αλλαγής.
B. Από κοινού οραματισμός της αλλαγής: επανασχεδιάζοντας το σχολείο.
Αφού αποφασιστεί η ανάγκη για ενίσχυση της βιωσιμότητας του σχολείου, θα πρέπει να καθοριστούν ορισμένοι στόχοι: πού θέλετε να φτάσετε. Το να φανταστείτε ότι οι αλλαγές αυτές έχουν ήδη πραγματοποιηθεί θα σας βοηθήσει να βρείτε νόημα στις ενέργειές σας και θα σηματοδοτήσει την πορεία της διαδικασίας αλλαγής.
Θα χρειαστεί η συνεισφορά των ιδεών όσο το δυνατόν περισσότερων ατόμων, ώστε όλοι/-ες να αισθάνονται υπεύθυνοι/-ες.
C. Ενδυνάμωση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών για την επίτευξη της αλλαγής
Προκειμένου να γίνουν πράξη οι ιδέες αυτές, τα άτομα που θα τις υλοποιήσουν θα πρέπει να αισθάνονται ικανά και αποφασισμένα. Το εκπαιδευτικό προσωπικό θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να πράττει, να αποφασίζει και, κυρίως, να λαμβάνει την κατάλληλη κατάρτιση και υποστήριξη προκειμένου να είναι σε θέση να υλοποιήσει την αλλαγή. Αυτό αποτελεί προτεραιότητα για τα μέλη της διοίκησης, τα οποία παρακολουθούν και εξαλείφουν τα εμπόδια, όπως και οργανώνουν τις δράσεις σύμφωνα με τις προτεραιότητες και τους στόχους που έχουν τεθεί.
D. Αξιολόγηση και ενοποίηση
Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας τακτικός μηχανισμός αξιολόγησης που να ελέγχει τον βαθμό επίτευξης των στόχων που έχουν προταθεί. Στο σημείο αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό οι επιτυχίες να γιορτάζονται και να κοινοποιούνται στην υπόλοιπη εκπαιδευτική κοινότητα, στο πλαίσιο της αναγνώρισης των προσπαθειών των ατόμων που συνέβαλαν σε αυτές.
Προκειμένου να διατηρηθεί αυτή η δυναμική προόδου και βελτίωσης, οι στόχοι θα πρέπει να επανεξετάζονται και να επικαιροποιούνται σύμφωνα με τις νέες ανάγκες που ανακύπτουν. Αυτό είναι αρμοδιότητα της οριζόντιας επιτροπής που θα συνεδριάζει περιοδικά για την εκπόνηση της ανάλυσης αυτής.
Δραστηριότητα: ακολουθεί μια σειρά δράσεων με στόχο τη συμμετοχή του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας στη διαδικασία αλλαγής. Κάθε δράση τοποθετείται στην αντίστοιχη ενότητα:
|
Ανάδειξη της ευκαιρίας και της ανάγκης για αλλαγή προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας |
- Δημιουργία μιας οριζόντιας επιτροπής που θα ηγηθεί της αλλαγής (1) - Κατάρτιση ενός ερωτηματολογίου για την εκπαιδευτική ομάδα σχετικά με τις προτεραιότητες (2) - Γνωστοποίηση στην εκπαιδευτική κοινότητα των βελτιώσεων που έχουν πραγματοποιηθεί. (4) - Διεξαγωγή ενός μαθήματος για τη βιωσιμότητα στην τάξη (3) - Καθορισμός των δεικτών για την αξιολόγηση των αλλαγών (2) - Ορισμός της συχνότητας των συνεδριάσεων της οριζόντιας επιτροπής (4) - Καθορισμός των στόχων για τη βελτίωση της βιωσιμότητας του εκπαιδευτικού κέντρου. (2) - Αναγνώριση του έργου των ατόμων που συμμετέχουν σε μια επιτυχημένη δράση. (4) |
|
Από κοινού οραματισμός της αλλαγής: επανασχεδιάζοντας το σχολείο |
|
|
Ενδυνάμωση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών για την επίτευξη της αλλαγής |
|
|
Αξιολόγηση και ενοποίηση |
Επίγνωση του οικολογικού αντίκτυπου των καταναλωτικών μας συνηθειών
Για να κινητοποιήσουμε τους μαθητές/-τριες, θα πρέπει να τους ευαισθητοποιήσουμε σχετικά με τον αντίκτυπο που έχουν οι καταναλωτικές τους συνήθειες στον πλανήτη, ώστε αυτοί/-ές με τη σειρά τους να αναζητήσουν τρόπους υπεύθυνης χρήσης των πόρων και μείωσης της σπατάλης.
Χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή οικολογικού αποτυπώματος (Footprint calculator) μπορείτε να υπολογίσετε την έκταση που απαιτείται για την απόκτηση των πόρων που καταναλώνει ένα άτομο, όπως και την αφομοίωση των αποβλήτων και των εκπομπών CO2 που παράγει.
Ο υπολογισμός του ατομικού μας οικολογικού αποτυπώματος μάς βοηθά να συνειδητοποιήσουμε τον αντίκτυπο που έχει ο τρόπος ζωής μας στον πλανήτη και να σκεφτούμε τις αλλαγές που μπορούμε να κάνουμε για να αποκτήσουμε έναν πιο βιώσιμο τρόπο ζωής.
Επιστημονικός πόρος: Υπολογιστής οικολογικού αποτυπώματος https://www.footprintcalculator.org/home/en
Κάντε τους μαθητές/-τριες την κινητήριο δύναμη της αλλαγής
Οι μαθητές/-τριες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον μετασχηματισμό όχι μόνο του σχολείου αλλά και ολόκληρου του κόσμου.
Αν και οι αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον του πλανήτη μας λαμβάνονται από τους/τις ενήλικες, τα παιδιά και οι νέοι/-ες θα είναι εκείνοι/-ες που θα υποστούν τις συνέπειες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η φωνή και η συμμετοχή των νεότερων επηρεάζει τη συνείδηση των ενηλίκων και τους ωθεί να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για τη διατήρηση του πλανήτη. Η Greta Thunberg έχει γίνει μια φωνή που ακούγεται σε όλο τον πλανήτη με χαρακτηριστικό και εμπνευσμένο παράδειγμα την ομιλία της μπροστά στους ηγέτες/-ιδες του κόσμου στη σύνοδο κορυφής για το κλίμα το 2019.
Βίντεο:
Βασικές συμβάσεις
Μόλις οι μαθητές/-τριες συνειδητοποιήσουν τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης και τον ρόλο τους, έρχεται η ώρα της δέσμευσης. Τα λόγια δεν αρκούν. Απαιτούνται συγκεκριμένες δράσεις που έχουν θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Η κατανόηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων μπορεί να δώσει στα παιδιά το απαραίτητο κίνητρο για να προβούν σε σημαντικές αλλαγές στις συνήθειες και τον προσωπικό τους τρόπο ζωής και γι' αυτό συνιστάται η σύναψη κάποιων βασικών συμφωνιών με τους μαθητές/-τριές σας.
Οι βασικές συμβάσεις είναι το σύνολο των κανόνων που είναι αποδεκτοί από όλη την ομάδα και οι οποίοι δεν επιβάλλονται αλλά υιοθετούνται από τους τους μαθητές/-τριες που αναλαμβάνουν να τους τηρήσουν.
Αφού γίνουν αποδεκτές, οι βασικές συμβάσεις αναρτώνται σε ένα ορατό και προσβάσιμο σημείο της τάξης, προκειμένου οι μαθητές/-τριες να θυμούνται ή να αντιλαμβάνονται τα συμφωνηθέντα.
Το παρακάτω βίντεο εξηγεί τι είναι οι συμβάσεις και πώς να τις δημιουργήσετε:
Από κοινού δημιουργία μιας πιο βιώσιμης αίθουσας διδασκαλίας
Ανεξάρτητα από τη θέση που έχετε στο σχολείο ή τους υλικούς πόρους που διαθέτετε, μπορείτε να αναλάβετε την πρωτοβουλία να κάνετε τη δική σας αίθουσα διδασκαλίας πιο οικολογική με τη βοήθεια των μαθητών/-τριών σας. Ακολουθούν ορισμένες ιδέες που μπορούν να σας βοηθήσουν:
5.1. Χώροι χωρίς πλαστικό και αλουμινόχαρτο
Εάν ένας μαθητής/-τρια δημοτικού χρησιμοποιεί ένα αλουμινένιο δοχείο ή ένα περιτύλιγμα την ημέρα, σε ένα σχολικό έτος αυτό μεταφράζεται σε 180 πλαστικά δοχεία και αλουμινόχαρτα.
5.2. Μείωση και επαναχρησιμοποίηση στην τάξη
Οι μαθητές/-τριες και οι οικογένειές τους πρέπει να ενημερώνονται για το γεγονός ότι τα αντικείμενα των προηγούμενων σχολικών ετών μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν: δεν χρειάζεται να αγοράζουν κάθε χρόνο καινούργιο σακίδιο ή καινούργια γραφική ύλη, αν αυτά που έχουν εξακολουθούν να είναι λειτουργικά.
5.3. Αξιοποίηση του φυσικού φωτός
Το φυσικό φως αυξάνει την παραγωγικότητα, βελτιώνει τη διάθεση και παράλληλα μειώνει και την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στο σχολείο μας.
5.4. Εξοικονόμηση ενέργειας
Προτρέψτε τους μαθητές/-τριες να παρουσιάζουν ψηφιακά τις εργασίες τους ή να αξιοποιούν το χαρτί που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί από τη μία πλευρά.
5.5. Εξοικονόμηση ενέργειας
Για την προστασία από τη ζέστη, ανοίξτε τα παράθυρα και κλείστε τα νωρίς το πρωί για φυσικό αερισμό. Για να διατηρήσετε τη δροσιά στην τάξη, κατεβάστε τις περσίδες στα παράθυρα που δέχονται άμεσο ηλιακό φως.
Για να διατηρήσετε τις αίθουσες διδασκαλίας ζεστές το χειμώνα, περιορίστε τυχόν ρεύματα αέρα και ανανεώστε τον αέρα μόνο για λίγα λεπτά στο τέλος κάθε μαθήματος.
Αποσυνδέστε όλες τις συσκευές στο τέλος της σχολικής ημέρας.
5.6. Παρακολούθηση της προόδου και εορτασμός των επιτυχιών
Αναδείξτε τα αποτελέσματα των προσπαθειών σας και γνωστοποιήστε τα στους μαθητές/-τριες.
Ο καλύτερος τρόπος για να συμμετάσχουν οι μαθητές/-τριες είναι να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο και να συνεισφέρουν στην επίλυση πραγματικών περιβαλλοντικών προβλημάτων, όπως αυτά που θα αντιμετωπίσετε κατά τη δημιουργία μιας πιο βιώσιμης τάξης.